Nhận biết sớm tự kỷ: Dấu hiệu, hỗ trợ và đồng hành

Tự kỷ là một rối loạn phát triển thần kinh xuất hiện sớm ở trẻ nhỏ, ảnh hưởng đến giao tiếp, hành vi và khả năng tương tác xã hội. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), tự kỷ có thể được phát hiện từ rất sớm nếu cha mẹ chú ý các dấu hiệu đặc trưng^[1]. Việc nhận biết sớm và can thiệp kịp thời giúp trẻ có cơ hội phát triển tốt hơn.

Dấu hiệu nhận biết sớm tự kỷ ở trẻ

• Chậm nói, ít giao tiếp bằng mắt, không phản ứng khi gọi tên^[2]
• Ít hoặc không thể hiện cảm xúc qua nét mặt, cử chỉ
• Thường lặp lại hành động, lời nói (echolalia)
• Thích chơi một mình, không quan tâm đến người xung quanh
• Nhạy cảm quá mức với âm thanh, ánh sáng, mùi vị

*Danh sách này không đầy đủ, mỗi trẻ có thể có biểu hiện khác nhau.

Ví dụ thực tế

Cách hỗ trợ và đồng hành cùng trẻ tự kỷ

1. Can thiệp sớm: Đưa trẻ đến các trung tâm chuyên biệt để được can thiệp, trị liệu ngôn ngữ, hành vi càng sớm càng tốt. Theo Autism Speaks, can thiệp sớm là yếu tố then chốt giúp trẻ tự kỷ phát triển kỹ năng giao tiếp và xã hội^[2].
2. Tạo môi trường an toàn, thân thiện: Giúp trẻ cảm thấy yên tâm, giảm bớt các yếu tố gây kích thích quá mức. Ví dụ: giảm tiếng ồn, ánh sáng mạnh, tạo góc chơi riêng cho trẻ.
3. Khuyến khích giao tiếp: Sử dụng hình ảnh, cử chỉ, lời nói đơn giản để giao tiếp với trẻ. Có thể dùng bảng giao tiếp, tranh ảnh minh họa.
4. Kiên nhẫn và động viên: Ghi nhận mọi tiến bộ nhỏ của trẻ, không so sánh với trẻ khác. Mỗi trẻ có tốc độ phát triển riêng.
5. Hợp tác với chuyên gia: Thường xuyên trao đổi với giáo viên, chuyên gia để xây dựng kế hoạch hỗ trợ phù hợp. Tham gia các lớp tập huấn dành cho phụ huynh.

Vai trò của gia đình và cộng đồng

• Gia đình là chỗ dựa tinh thần quan trọng, giúp trẻ tự kỷ cảm thấy an toàn, được yêu thương. Cha mẹ nên dành thời gian chơi cùng, lắng nghe và động viên trẻ.
• Cộng đồng cần nâng cao nhận thức, tạo môi trường hòa nhập, không kỳ thị trẻ tự kỷ. Tham gia các hoạt động tuyên truyền, hỗ trợ các tổ chức vì trẻ tự kỷ.